“Şöyle ki, başlangıçta, dünya daha gençken birçok düşünce vardı ama gerçek diye bir şey yoktu. İnsanoğlu gerçekleri kendi yarattı ve her gerçek birçok muğlak düşüncenin alaşımıydı. Gerçek dünyanın her bir yanındaydı ve hepsi de güzeldi.
Yaşlı adam kitabında yüzlerce gerçeği sıraladı. …Yüzlerce yüzlerce gerçek vardı ve hepsi güzeldi. Ve sonra insanlar geldi. Her biri gerçeklerden birini, aralarından güçlü olanların bazıları ise bir düzinesini kaptı. …İnsanları garip kılan gerçekleriydi.”
Bir ana cadde, iki büyük sokak ve beş-on küçük sokağıyla bir Amerikan kasabası. Bir roman mı, öyküler toplamı mı? Siz karar vereceksiniz.
Genç gazetecinin hayatı merkeze alınarak anlatılan, Grotesklerin Kitabı bölümüyle başlayan metin, döngüsel, zaman ağırlıksız, yavaşça iç içe geçen, sıradan, basit hırsları ve amaçları olan insanlar etrafında dönüyor. Sonsuz şüphe, kurnazlıkla belirlenmiş güvensizlikle her yeri saran belirsizlik. Kasabada olmak hali…
Hiç kimsenin benliğini açık etmeye cesaret edemeyeceği taşra hayatı. Keskin bir nizam ve herkes tarafından didik didik edilen hayatlar arasında saklanılması gereken kendi olma durumu. Herkes için ayrı ayrı çaba gerektiren kalabalıktan bir parça olabilme endişesi. Wing Biddlebaum ve Provical hatırlamak istemedikleri, kimsenin bilmemesi gereken geçmişlerini örtmek için cümlelerini hatta mimiklerini seçerken, Seth Richmond ve Jesse Bentley kazandıkları mevkiyi, insanlar nazarındaki uyduruk itibarlarını korumak için debelenirler. Hakikat ise ortalıkta gün ışığına doğru uzayan toz çizgileri gibi görünüp kaybolur. Yalan herkesi hizada tutmak için bir şerittir.
Sherwood Anderson, 20. yüzyıl başında Amerika’nın merkezinde hatta modern dünyanın çoğu yerinde sorulanı, insan varoluşunun “Başkaları için yaşıyorsam bu nasıl benim hayatım oluyor?” sorusunu küçük bir kasabada alelade insanlar üzerinden sade bir sokak anlatısıyla soruyor. Gerçekleşmeyeceğini bildiğimiz hayaller, gidemeyeceğimizi bildiğimiz yerler. Düşündükçe, içinden çıkamadıkça karmakarışık hale getirdiğimiz ruhumuz. Üslubuyla Faulkner’dan Carver’a birçok büyük Amerikalı yazarı etkilemiş olan yazarın Yedi Yayınları tarafından tekrar basılan bu kitabını kesinlikle okumalısınız.
Deniz Karanfil
